Μετάβαση στο περιεχόμενο

Εκλογές στο Χονγκ Κονγκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στο Χονγκ Κονγκ διεξάγονται εκλογές για βουλή (Νομοθετικό Συμβούλιο) και για περιφερειακά συμβούλια.

Στις άμεσες εκλογές δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι είναι 18 ετών για το ήμισυ της βουλής και την πλειοψηφία των εδρών σε 18 επαρχιακά συμβούλια. Οι ψηφοφόροι θα πρέπει να είναι μόνιμοι κάτοικοι και να έχουν ζήσει στο Χονγκ Κονγκ για τα 7 προηγούμενα έτη. Στις έμμεσες εκλογές λαμβάνουν μέρος περίπου 220.000 μέλη από λειτουργικές εκλογικές περιφέρειες και μία 1500-μελή Εκλογική Επιτροπή [1].

Εκλογικό σύστημα βουλευτικών εκλογών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τι προβλέπει ο Βασικός Νόμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον Βασικό Νόμο του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος ήταν μέρος της Σινο-βρετανικής Κοινής Διακήρυξης του 1984, η εφαρμογή της άμεσης καθολικής ψηφοφορίας για το σύνολο των εδρών του Νομοθετικού Συμβουλίου πρέπει να είναι ο «απόλυτος στόχος» της κυβέρνησης.[2]

Στο εκλογικό σύστημα του Χονγκ Κονγκ υπάρχουν πολλοί τρόποι εκλογής των μελών του Νομοθετικού Συμβουλίου. Κάθε πολίτης του Χονγκ Κονγκ, έχει δύο ψήφους στις εκλογές του Νομοθετικού Συμβουλίου: μία ψήφο για μία γεωγραφική περιφέρεια, και μία δεύτερη ψήφο για την λειτουργική περιφέρεια στην οποία ανήκει. Αναλυτικά οι τρόποι εκλογής είναι οι εξής:

  1. Γεωγραφικές περιφέρειες: Όπως και στις περισσότερες δημοκρατικές χώρες, το Χονγκ Κονγκ διαιρείται σε 5 γεωγραφικές περιφέρειες. Κάθε γεωγραφική περιφέρεια εκλέγει έναν καθορισμένο αριθμό βουλευτών για το Νομοθετικό συμβούλιο. Η ψηφοφορία είναι άμεση και καθολική για όλους τους πολίτες.[3]
  2. Λειτουργικές περιφέρειες: Οι περιφέρειες αυτές δεν αντιπροσωπεύουν κάποια γεωγραφική περιοχή, αλλά όλους εκείνους τους τομείς που έχουν νευραλγική σημασία για την ανάπτυξη και την ευημερία της κοινωνίας. Υπάρχουν 28 λειτουργικές περιφέρειες από τις οποίες κάθε μία εκλέγει έναν βουλευτή, με εξαίρεση την Εργατική περιφέρεια, η οποία εκλέγει τρεις βουλευτές. Για παράδειγμα, κάποιες λειτουργικές περιφέρειες είναι οι εξής: Υγειονομική περιφέρεια, Αγροτική και Αλιευτική περιφέρεια, Βιομηχανική Α', Βιομηχανική Β', Εμπορική, Εκπαιδευτική περιφέρεια κ.α.[4] Δικαίωμα ψήφου έχουν όχι μόνο φυσικά άτομα αλλά και ολόκληρες εταιρίες και επιχειρήσεις. Στην πράξη αυτοί που ψηφίζουν για τις λειτουργικές περιφέρειες είναι μόνο μερικές χιλιάδες άτομα και κάποιες εκατοντάδες μεγάλων εταιριών: το 2020 υπήρχαν 232.252 ψηφοφόροι, έναντι των 4,6 εκατομμυρίων περίπου πολιτών οι οποίοι ψηφίζουν στις γεωγραφικές περιφέρειες.[5][6] Λόγω αυτού οι λειτουργικές περιφέρειες εκλέγουν γενικά φιλοκινεζικούς υποψηφίους για το Νομοθετικό Συμβούλιο.
  3. Λειτουργική Περιφέρεια Περιφεριακών Συμβουλίων (Β'): Αυτή είναι μία ειδική κατηγορία λειτουργικής περιφέρειας. Σε αυτήν ψηφίζουν όσοι πολίτες δεν είναι εγγεγραμμένοι σε κάποια άλλη λειτουργική περιφέρεια, δηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Με αυτόν τον τρόπο εκλέγονται 5 βουλευτές για το Νομοθετικό Συμβούλιο. Ο τρόπος αυτός εισήχθη με μία εκλογική μεταρρύθμιση του 2010. Ωστόσο με την εκλογική μεταρρύθμιση του 2021 (βλέπε παρακάτω) ο τρόπος αυτός καταργήθηκε.[3]
  4. Εκλογική Επιτροπή: Η εκλογή βουλευτών από την Εκλογική Επιτροπή είχε καταργηθεί από τις εκλογές του 2004, ωστόσο αυτός ο τρόπος επανήλθε με την εκλογική μεταρρύθμιση του 2021. Η Εκλογική Επιτροπή είναι μία επιτροπή που αποτελείται από 1500 μέλη τα οποία εκλέγονται κυρίως από τις λειτουργικές περιφέρειες. Κύριος ρόλος της επιτροπής αυτής είναι η εκλογή του Κυβερνήτη του Χονγκ Κονγκ. Ωστόσο από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2021 και μετά, η Εκλογική Επιτροπή θα εκλέγει και 40 από τα 90 μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου. Δεδομένου ότι η Εκλογική Επιτροπή ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από το Πεκίνο, αναμένεται ότι οι βουλευτές που θα εκλέγονται να είναι κυρίως φιλοκινεζικοί.[7]

Προηγούμενα εκλογικά συστήματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1995, και καθώς πλησίαζε η ημερομηνία παράδοσης του Χονγκ Κονγκ από την Μεγάλη Βρετανία στην Κίνα, ο τελευταίος Βρετανός Κυβερνήτης εισήγαγε ένα νέο εκλογικό σύστημα. Αυτό προέβλεπε την αύξηση του αριθμού των εδρών στις 60 συνολικά, οι οποίες θα εκλέγονταν ως εξής: 20 εκλέγονταν απευθείας από τον λαό με καθολική -και όχι περιορισμένη- ψηφοφορία, 30 έδρες από τις λεγόμενες «λειτουργικές περιφέρειες», οι οποίες εκπροσωπούσαν τον οικονομικό τομέα, ενώ οι υπόλοιπες 10 εκλέγονταν από μία Εκλογική Επιτροπή. Η τελευταία αποτελούνταν από 400 μέλη, και ήταν αυτή που θα εξέλεγε στο εξής τον Κυβερνήτη του Χονγκ Κονγκ.[8]

Από τις εκλογές του 2000 και έπειτα ο αριθμός των άμεσα εκλεγμένων μελών σταδιακά αυξάνεται. Παράλληλα, καταργείται η εκλογή μελών του Συμβουλίου από από την Εκλογική Επιτροπή, η οποία πλέον είναι υπεύθυνη μόνο για την εκλογή του κυβερνήτη. Μία μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος το 2010 αύξησε τον αριθμό των μελών του συμβουλίου από 60 σε 70, ενώ πλέον 5 βουλευτές θα εκλέγονταν από την νέα λειτουργική περιφέρεια Περιφερειακών Συμβουλίων (Β'). Έτσι, η σύσταση του Νομοθετικού Συμβουλίου ήταν η εξής: 35 μέλη εκλέγονται από άμεση καθολική ψηφοφορία από 5 γεωγραφικές εκλογικές περιφέρειες, 30 από τις λεγόμενες λειτουργικές περιφέρειες και 5 με τον προαναφερθέντα τρόπο.[9]

Τρόπος εκλογής των μελών του Νομ.Συμ. από την Επανένωση του Χονγκ Κονγκ μέχρι σήμερα
Χρονιά εκλογών 1998 2000 2004 2008 2012 2016 2021
Τρόπος εκλογής των μελών
Έμμεσα, από την Εκλογική Επιτροπή 10 6 Μείωση Καταργήθηκε 40 Αύξηση
Έμμεσα, από τις λειτουργικές περιφέρειες 30 30 Σταθερό 30 Σταθερό 30 Σταθερό 30 Σταθερό 30 Σταθερό 30 Σταθερό
Άμεσα, από τις γεωγραφικές περιφέρειες 20 24Αύξηση 30Αύξηση 30Σταθερό 35 Αύξηση 35Σταθερό 20 Μείωση
Άμεσα, από την Β' Περιφερειακών Συμβουλίων Δεν υφίστατο 5 Αύξηση 5 Σταθερό 0 Μείωση
Σύνολο εδρών 60 60 60 60 70 70 90

Εκλογική μεταρρύθμιση του 2021

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάρτιο του 2021 ανακοινώθηκε η μεταρρύθμιση του υπάρχοντος εκλογικού συστήματος, με σκοπό να εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις εκλογές του 2021 για το Νομοθετικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με αυτήν, τα μέλη του συμβουλίου θα αυξηθούν κατά 20, από 70 σε 90. Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι έδρες οι οποίες εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες μειώνονται από 35 σε μόλις 20. Οι έδρες οι οποίες εκλέγονται από τις λειτουργικές περιφέρειες περαμένουν οι ίδιες, δηλαδή 30. Οι υπόλοιπες 40 έδρες εκλέγονται από την Εκλογική Επιτροπή.[7] Οι αλλαγές αυτές θεωρήθηκαν ως οπισθοδρομικές και αντιδημοκρατικές, ενώ η φιλοδημοκρατική παράταξη κατηγόρησε το Πεκίνο (το οποίο προώθησε την μεταρρύθμιση) ότι προσπαθεί να ελέγξει ολοκληρωτικά το Χονγκ Κονγκ, και να αποκλείσει την πιθανότητα η φιλοδημοκρατική να αποκτήσει την πλειοψηφία στο Συμβούλιο. Έπειτα από τις δημοτικές εκλογές του 2019, στις οποίες η φιλοδημοκρατική παράταξη κατέγραψε μία εντυπωσιακή για τα χρονικά νίκη, είχαν δημιουργηθεί οι ελπίδες ότι η παράταξη αυτή θα μπορούσε να κέρδιζε την πλειοψηφία στο Νομοθετικό Συμβούλιο, παρόλα τα πρακτικά εμπόδια (ότι μόνο 40 έδρες εκλέγονται άμεσα, ενώ οι 30 εκλέγονται από τις λειτουργικές περιφέριες, οι οποίες εκλέγουν σχεδόν κατά κανόνα φιλοκινεζικούς υποψηφίους). Όμως, με την μεταρρύθμιση αυτή, ένα τέτοιο σενάριο καθίσταται ουσιαστικά αδύνατο, αφού ακόμα και αν οι φιλοδημοκρατικοί κερδίσουν όλες τις έδρες που εκλέγονται από τον λαό, θα κατέχουν μόνο 20 έδρες - πολύ μακριά από τις 46 έδρες που είναι η ελάχιστη απαιτούμενη πλειοψηφία. Το Πεκίνο από την άλλη, υποστηρίζει ότι η μεταρρύθμιση ήταν απαραίτητη, αφ' ενός για να βελτιστοποιηθεί το υπάρχον εκλογικό σύστημα, και αφ' εταίρου για να διασφαλιστεί ότι «πατριώτες θα κυβερνούν το Χονγκ Κονγκ».[10][11][12]

Βουλευτικές εκλογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βουλευτικές εκλογές 2021

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 19 Δεκεμβρίου του 2021

Βουλευτικές εκλογές 2016

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 4 Σεπτεμβρίου 2016 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές για το Νομοθετικό Συμβούλιο.

Βουλευτικές εκλογές 2008

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ακολουθούν τα αποτελέσματα από τις βουλευτικές εκλογές στο Χονγκ Κονγκ που διεξήχθησαν στις 7 Σεπτεμβρίου του 2008.

ε • σ Νομοθετικό Συμβούλιο, 7 Σεπτεμβρίου 2008
Κόμματα Ψήφοι % Γ.Π. Λ. Π. Σύνολο εδρών +/-
Yπέρ της δημοκρατίας Δημοκρατικό Κόμμα 312.692 20,63% 7 1 8 −1
Κόμμα των Πολιτών 207.000 13,66% 4 1 5 −1
Σύνδεσμος των Σοσιαλδημοκρατών 153.390 10,1% 3 0 3 +1
Κέντρο για την Εξυπηρέτηση της Γειτονιάς και των Εργατών 42.441 2,8% 1 0 1 Σταθερό
Συνομοσπονδία Συνδικάτων του Χονγκ Κονγκ 42.366 2,8% 1 0 1 Σταθερό
Οργάνωση του Χονγκ Κονγκ για τη Δημοκρατία και τη Ζωντάνια των Ανθρώπων 42.211 2,79% 1 1 2 +1
Τα Σύνορα 33.205 2,19% 1 0 1 Σταθερό
Δράση πολιτών 30.887 2,04% 1 0 1 +1
Φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι και άλλοι 3.955 0,3% 0 1 1 −3
Σύνολο για τους Φιλοδημοκρατικούς 868.087 57,28% (58,99%) 19 4 23 -2
Υπέρ Κίνας Δημοκρατικός Συνασπισμός για την Καλυτέρευση και την Πρόοδο του Χονγκ Κονγκ 397.747 26,25% 9 4 13[13] +1
Φιλελεύθερο Κόμμα 78.633 5,19% 0 7 7 −3
Ομοσπονδία Συνδικάτων του Χονγκ Κονγκ 0 0% 0 1 1 0
Ο Συνασπισμός 0 0% 0 3 3 −2
Υποψήφιοι φίλα προσκείμενοι προς Κίνα και άλλοι 102.518 6,76% 2 9 11 +6
Σύνολο για το Στρατόπεδο Υπέρ της Κίνας 603.544 39,82% (41,01%) 11 24 35 +2
Ανεξάρτητοι Άτομα και άλλοι 43.848 2,89% 0 2 2 Σταθερό
Σύνολο (συμμετοχή 45%) 1.515.479 100,0 30 30 60
Πηγή συμμετοχής: [1]. Οι υποψήφιοι στις 14 λειτουργικές εκλογικές περιφέρειες εξελέγησαν χωρίς αντίπαλο στο Νομοθετικό Συμβούλιο.
Σημείωση: Ο αριθμός των εδρών για την Ομοσπονδία των Συνδικάτων στις γεωγραφικές εκλογικές περιφέρειες συμπεριλαμβάνει τους Γουόνγκ Κουόκ Χινγκ, Γουόνγκ Κουόκ-Κιν και Παν Πάι Τσιού, που είναι επίσης μέλη του.

[2]

Βουλευτικές εκλογές 2012

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογές για Νομοθετικό Συμβούλιο έγιναν στις 9 Σεπτεμβρίου 2012.

Εκλογές περιφερειακών συμβουλίων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι 18 περιφέρειες του Χονγκ Κονγκ. Κάθε περιφέρεια έχει ένα περιφερειακό συμβούλιο: 1.Κεντρική και Δυτική 2. Γουάν Τσάι 3.Ανατολική 4.Νότια 5.Γιάο Τσιμ Μονγκ 6.Σαμ Σούι Πο 7.Πόλη του Κόλοουν 8. Γουόνγκ Τάι Σιν 9.Κγουόν Τονγκ 10.Κγουάι Τσίνγκ 11.Τουέν Γουάν 12.Τουέν Μουν 13.Γιουέν Λόνγκ 14.Βόρεια 15.Τάι Πο 16.Σά Τιν 17.Σάι Κουνγκ 18.Νησιωτική

Εκτός από τις βουλευτικές εκλογές, στο Χονγκ Κονγκ διεξάγονται κάθε τέσσερα έτη εκλογές για την ανάδειξη των περιφερειακών συμβουλίων. Συνολικά αναδεικνύονται 452 περιφερειακοί σύμβουλοι χωρισμένοι σε 18 περιφερειακά συμβούλια. Τα περιφερειακά συμβούλια έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες και κυρίως ασχολούνται με την διαχείριση των απορριμάτων, την ανακύκλωση, τα μέσα μεταφοράς και την δημόσια υγιεινή. Οι πιο πρόσφατες εκλογές πραγματοποιήθηκαν το 2019, συνεπώς οι επόμενες σχεδιάζονται για το 2023. Επίσης τα περιφερειακά συμβούλια εκλέγουν 117 εκλέκτορες από τους συνολικά 1.200 οι οποίοι εκλέγουν με την σειρά τους τον Εκτελεστικό Επικεφαλή του Χονγκ Κονγκ.

Περιφερειακές εκλογές 2019

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι εκλογές αποτελούν ορόσημο στην ιστορία των περιφερειακών εκλογών, καθώς σημειώθηκε νέο ρεκόρ συμμετοχής (71%), με 2,9 εκατομμύρια άτομα να προσέρχονται στις κάλπες. Στις εκλογές νίκησε συντριπτικά η φιλοδημοκρατική παράταξη, κερδίζοντας 17 από τα 18 περιφερειακά συμβούλια και 380 με 400 περιφερειακούς συμβούλους (περίπου το 85% με 90%). Οι εκλογές διεξήχθησαν έπειτα από μήνες αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, που ζητούσαν περισσότερη δημοκρατία και εξέφραζαν την δυσαρέσκεια του κόσμου για την τωρινή κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ και για τον έλεγχο του Πεκίνου στα πολιτικά πράγματα της περιοχής. Σύμφωνα με αναλυτές, η υψηλή συμμετοχή δικαιολογείται διότι οι εκλογές πήραν την μορφή άτυπου δημοψηφίσματος για την σημερινή κατάσταση της περιοχής.[14][15][16]

Περιφερειακές εκλογές 2015

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 22 Νοεμβρίου 2015 έγιναν και εκλογές για την ανάδειξη των μελών στα 18 περιφερειακά συμβούλια.[17] Ο αριθμός των ψηφοφόρων που προσήλθαν στις κάλπες ήταν ρεκόρ (το 47% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους). Το στρατόπεδο που είναι φίλα προσκείμενο στο Πεκίνο διατήρησε τον έλεγχο όλων των 18 συμβουλίων και μεγαλύτερο κόμμα παρέμεινε ο Δημοκρατικός Συνασπισμός για την Καλυτέρευση και την Πρόοδο του Χονγκ Κονγκ (DAB).

Περιφερειακές εκλογές 2011

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περιφερειακές εκλογές διεξήχθησαν στις 6 Νοεμβρίου 2011. Η συμμετοχή έφτασε στο 41,5% (περίπου 1,2 εκατομμύρια άτομα). Ο Δημοκρατικός Συνασπισμός για την Καλυτέρευση και την Πρόοδο του Χονγκ Κονγκ (DAB) μαζί με την ομοσπονδία συνδικαλιστικών οργανώσεων κατάφεραν να κερδίσουν 165 θέσεις περιφερειακών συμβούλων και όλα από τα 18 περιφερειακά συμβούλια . Η φιλοδημοκρατική παράταξη κέρδισε μόλις 47 θέσεις. Άλλα μικρότερα κόμματα της φιλοκινεζικής παράταξης κέρδισαν τις υπόλοιπες θέσεις.[18]

  1. «CIA World Factbook». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2015. 
  2. https://fas.org/sgp/crs/row/IF10500.pdf Hong Kong’s Legislative Council (Legco). Congressional Research Service. Στην ενότητα "The Basic Law and Legco". Ανακτήθηκε στις 5/4/2021.
  3. 3,0 3,1 Legco elections explained in three minutes: how Hong Kong’s system works, https://www.youtube.com/watch?v=x8lveXndaoY, ανακτήθηκε στις 2021-04-06 
  4. «REO : Who may register / how to register - Functional constituencies». www.reo.gov.hk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  5. «Voter Registration Statistics: Geographical Constituency». www.voterregistration.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  6. «Voter Registration Statistics : Functional Constituency». www.voterregistration.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  7. 7,0 7,1 Καράγιωργας, Ιωάννης (30 Μαρτίου 2021). «Κίνα: Αλλαγή στο εκλογικό σύστημα του Χονγκ Κονγκ». euronews. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2021. 
  8. https://fas.org/sgp/crs/row/IF10500.pdf Hong Kong’s Legislative Council (Legco). Congressional Research Service. (σε μορφή PDF). Ανακτήθηκε στις 2/4/2021.
  9. «Legislative Council of the Hong Kong Special Administrative Region - History of the Legislature». www.legco.gov.hk. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2021. 
  10. «Hong Kong: China limits parliament to 'patriots'» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-03-30. https://www.bbc.com/news/world-asia-china-56560829. Ανακτήθηκε στις 2021-04-05. 
  11. «Beijing imposes sweeping overhaul of Hong Kong's electoral system». France 24 (στα Αγγλικά). 30 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2021. 
  12. Welle (www.dw.com), Deutsche. «China approves Hong Kong electoral system reform bill | DW | 30.03.2021». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2021. 
  13. «民建聯13席 續成第一大黨» (στα Traditional Chinese). Wen Wei Po. 08-09-2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-09-12. https://web.archive.org/web/20080912165213/http://paper.wenweipo.com/2008/09/09/YO0809090004.htm. Ανακτήθηκε στις 08-09-2008. 
  14. «Τεράστια νίκη του κινήματος υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  15. Newsroom (25 Νοεμβρίου 2019). «Χονγκ Κονγκ: Συντριπτική νίκη του κινήματος υπέρ της δημοκρατίας στις εκλογές - δημοψήφισμα». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  16. Capital.gr. «Χονγκ Κονγκ: Εμφατική νίκη των φιλοδημοκρατικών υποψηφίων στις τοπικές εκλογές». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  17. «Polling date for 2015 District Council ordinary election published». Hong Kong Government. 13-3-2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-24. https://web.archive.org/web/20150924115221/http://www.info.gov.hk/gia/general/201503/13/P201503130263.htm. Ανακτήθηκε στις 2015-11-28. 
  18. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=JOIN:2012:0011:FIN:EL:PDF